- Ισμαήλ
- I
(4ος αι. μ.Χ.).Άγιος της Ανατ. Ορθόδοξης Εκκλησίας. Ο Ι. έζησε στα χρόνια του Ιουλιανού του Παραβάτη. Σε ένα ταξίδι του στην Κωνσταντινούπολη, όπου τον συντρόφευαν οι Πέρσες Μανουήλ και Σαβέλ, αποδοκίμασε τον αυτοκράτορα γιατί θυσίαζε στα είδωλα. Έπειτα από αυτό, συνελήφθη και αποκεφαλίστηκε μαζί με τους συνταξιδιώτες του. Η μνήμη τους τιμάται στις 17 Ιουνίου.IIΒιβλικό πρόσωπο. Αναφέρεται στην Παλαιά Διαθήκη ως γιος του Αβραάμ από την Άγαρ. Η άτεκνη σύζυγος του Αβραάμ, Σάρα, σύμφωνα με το έθιμο της εποχής, συγκατατέθηκε να αποκτήσει ο σύζυγος της παιδί με την Αιγύπτια δούλη τους, Άγαρ, η οποία και γέννησε τον Ι. Αμέσως μετά ξεκίνησε αντιζηλία μεταξύ των δύο γυναικών, που οξύνθηκε όταν η Σάρα γέννησε τον Ισαάκ 14 χρόνια μετά. Κατά τη γιορτή του τέλους του θηλασμού του βρέφους, επειδή η Σάρα νόμισε ότι ο Ι. και η μητέρα του κορόιδευαν τον γιο της, ζήτησε από τον Αβραάμ να διώξει την Άγαρ. Ο Αβραάμ πείστηκε και η Άγαρ με τον γιο της αναγκάστηκαν να εκπατριστούν.Έπειτα από πολλές περιπέτειες και στερήσεις στην έρημο, ένας άγγελος έδειξε στην Άγαρ (σύμφωνα με την Παλαιά Διαθήκη) μία πηγή. Ο Ι. εγκαταστάθηκε μαζί με τη μητέρα του στην περιοχή που εκτείνεται μεταξύ της Αιγύπτου και του Περσικού κόλπου. Εκεί παντρεύτηκε μία συμπατριώτισσα της μητέρας του, από την οποία απέκτησε 12 γιους. Από τον Ι. κατάγονται, κατά τη βιβλική παράδοση, οι Άραβες Βεδουίνοι της χερσονήσου του Σινά.IIIΌνομα δύο βασιλιάδων της Περσίας.1. Ι. Α’ (Αρνταμπίλ 1487 – 1524). Σάχης της Περσίας (1502-24). Ήταν ιδρυτής της δυναστείας των Σαφαβιδών, γιος του σεΐχη Χαϊδάρ. Με τη βοήθεια των μαθητών του πατέρα του και των φυλών του Κιζιλμπάς, απέκτησε τον έλεγχο του Αζερμπαϊτζάν και πήρε τον τίτλο του σάχη. Το 1510 ήταν ήδη κύριος της Περσίας, της Αρμενίας και του Ιράκ, όπου είχε διαδώσει την αίρεση των σιιτών. Η προέλασή του στα δυτικά προκάλεσε πόλεμο (1514) μεταξύ των Σαφαβιδών και των Οθωμανών, όπου ο Ι. ηττήθηκε (μάχη του Τσαλντιράν, 1514) από τον σουλτάνο Σελίμ Α’ και έχασε τη δυτική Αρμενία, το Κουρδιστάν και το αραβικό Ιράκ. Στο διάστημα της βασιλείας του ενθάρρυνε την ανάπτυξη της χειροτεχνίας και του εμπορίου, επέβαλε τον σιιτισμό ως επίσημη θρησκεία του κράτους του και υποστήριξε τις τέχνες και τα γράμματα. Ο ίδιος αναφέρεται και ως σημαντικός ποιητής, που έγραφε έργα κυρίως με το ψευδώνυμο Χατάι.2. Ι. Β’ (; – 1578). Σάχης της Περσίας (1576-78). Καταγόταν από τη δυναστεία των Σαφαβιδών. Μετά τον θάνατο του πατέρα του (1576) βγήκε από τη φυλακή (όπου βρισκόταν έγκλειστος για περίπου είκοσι χρόνια), δολοφόνησε τον αδελφό του Χαϊδάρ Μιρζά και σφετερίστηκε τον θρόνο. Για να εδραιώσει την εξουσία του και να αποφύγει την αντεπανάσταση, έσφαξε όλους τους πρίγκιπες του οίκου των Σαφαβιδών. Πέθανε όμως λίγο αργότερα, ίσως δηλητηριασμένος από αντιπάλους του.IV(; – Μεδίνα 762 μ.Χ.).Ιμάμης των σιιτών μουσουλμάνων. Ήταν πρωτότοκος γιος του Τζαφάρ αλ Σαντίκ. Ορίστηκε από τον πατέρα του διάδοχος του θρόνου, αργότερα όμως αποκλείστηκε από τη διαδοχή εξαιτίας της κακής διαγωγής του. Πέθανε πέντε χρόνια πριν από τον πατέρα του. Ο θάνατός του όμως δεν έγινε πιστευτός από τους σιίτες, μερικοί από τους οποίους ισχυρίστηκαν πως τον είδαν να θεραπεύει έναν παραλυτικό στη Βασόρα το 772. Δέχτηκαν ότι ο Ι. ήταν ο τελευταίος ιμάμης (ο έβδομος), που θα επανεμφανιστεί στο τέλος των αιώνων.
Ο ηγέτης των νεότερων ισμαηλιτών μουσουλμάνων Αγά Χαν και η σύζυγός του, κατά την τελετή του γάμου τους.
Dictionary of Greek. 2013.